Deviasyon nedir, nasıl oluşur?
Çoğunlukla deviasyon adıyla bilinen, burun kemiğinin eğri olma durumu yani (septum deviasyonu), nazal pasajlar (burun pasajı) arasındaki ince duvar (septum nasale) bir tarafa kaydığında oluşur. Septum deviasyonu burnun bir tarafını tıkayabilir ve hava almayı azaltır, bu da solunum zorluğuna neden olabilir. İlaç tedavisi yalnızca şişmiş mukus zarlarını tedavi eder, septum deviasyonunu düzeltmez.
Deviasyon nasıl tedavi edilir?
Septum deviasyonu, ameliyatla düzeltilir. Septum deviasyonu ameliyatına “Septoplasti” adı verilir. Septoplasti sırasında septum nasale olabildiğince düzleştirilir ve burnun ortasına yerleştirilir. Bazı durumlarda, burun yeniden şekillendirme ameliyatı (rinoplasti) septoplasti ile aynı anda yapılır.
Septoplasti için en uygun dönem/yaş/mevsim nedir?
Belirtiler çok şiddetli değilse, septum burnun “büyüme merkezini” içerdiğinden, hala büyümekte olan bir çocukta septoplasti yapılmaz, ergenlik döneminde ve yetişkinlerde yapılır. (Kızlarda en az 16, erkeklerde 17 ila 18 yaş). Bazı durumlarda, daha küçük yaşta sınırlı bir konservatif septoplasti gerekebilir. Her mevsim yapılabilen septoplasti ameliyatı, mevsimsel alerjik rinit rahatsızlığı olan hastalarda sonraki döneme ertelenebilir.
Bu tedavinin aşamaları nedir?
Durumun karışıklığına bağlı olarak, septoplasti 30 ila 90 dk. arasında sürebilmektedir. Hasta ve doktorun kararına göre, lokal veya genel anestezi altında ameliyat gerçekleştirilebilir. Ancak genellikle hasta konforu ve sağladığı avantajlar göz önüne alındığında genel anestezi daha çok tercih edilmektedir. Hasta birkaç gün içinde işe ya da okula ve yaklaşık 3 hafta içinde normal rutinine geri dönebilir. Hastaların büyük bir kısmında 1-2 ayda tamamen iyileşme görülür. Hastanın, ameliyattan sonra 2.,4., ve 6. ayında doktorunu ziyaret etmesi önerilmektedir.
Bu tedavi öncesi ve sonrası nelere dikkat edilir?
Hastanın ameliyattan bir süre önce bazı ilaçları almayı bırakması istenebilir. Bu ilaçlar aspirin, kan sulandırıcı ajanlar, bazı ağrı kesiciler ile antidepresanların bazılarını içerebilir. Burada amaç işlem sırasında ve sonrasında aşırı kanama riskinizi azaltmaktır. Hastanın belirli ilaçlara alerjisi varsa, sürekli kullandığı ilaçlar mevcutsa veya kanama sorunları varsa doktoruna bilgi vermesi gerekmektedir. Septoplasti genel anestezi altında yapılacaksa, işlemden önceki gece hasta gece yarısından sonra bir şey yiyip içmemelidir. Burun ve göz bölgesine buz uygulanabilir. Ameliyattan sonra hasta en az 24 saat boyunca araba kullanmamalı, makine kullanmamalı, alkol almamalıdır. İlk 3 hafta ağır kaldırma ve sert fiziksel aktivitelerden kaçınmalıdır.
Bu tedaviyi tekrarlamak gerekir mi? Sekonder ameliyata ihtiyaç var mıdır? Hangi koşullarda ihtiyaç olur?
Basit deviasyonlarda septoplasti operasyonu başarılı yapılırsa tedaviyi tekrarlamak gerekmez. Ancak kıkırdak deformitesinin aşırı olduğu, yatık burun deformitesine neden olacak kadar eğriliğin olduğu hastalarda ameliyat başarılı da olsa ilerleyen dönemde “kıkırdağın hafızası” nedeniyle daha az olmakla beraber yine eğrilik oluşabilir. Ayrıca burna travma olması veya komplikasyon olması durumlarında, deviasyon dışında burunda tıkanıklığa sebep olan başka problemlerin tedavi edilmemesi halinde septoplasti operasyonu başarılı olsa bile tıkanıklık devam edebilir. Ameliyatın başarısız olduğu durumlarda ise ameliyat tekrar yapılabilir.